Myślę, że miesiąc po wydaniu na świat marki Neroli by Sicily to dobry moment na podzielenie się z Wami moimi przemyśleniami nad "naturalnością" kosmetyków oraz bliskim mi światem zapachów. Niech to będzie taki mój statement w tym temacie. Ulżę sobie, a może i przy okazji komuś taki tekst pomoże sobie poukładać w głowie różne kwestie.

Kosmetyki naturalne, czyli jakie...?

Definicja "kosmetyki naturalne" określona prawem nie istnieje. Dlatego pod tym pojęciem pojawić się może cokolwiek. W obowiązującej w Polsce i w całej Unii Europejskiej ustawie o produktach kosmetycznych z 2018 roku znajdziemy jedynie pojęcie "produkt kosmetyczny", które oznacza "każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem, paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi narządami płciowymi) lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała". Brak definicji pojęcia produktu naturalnego.

W internecie spotkałam się z twierdzeniem, że aby kosmetyk nazwać naturalnym, wystarczy, że w jego składzie zawarty będzie jakiś (nawet jeden!) element pochodzenia naturalnego, np. roślinne ekstrakty. Jedna ze znanych polskich marek chwali się na etykietach swoich produktów, że są one w 98% naturalne. Oczywiście istnieje kilka związków i stowarzyszeń, wydających różne certyfikaty, głównie odnoszące się do ekologiczności produktów, ale są to wytyczne, nie prawo. Czyli podsumowując: wedle przepisów nie ma czegoś takiego, jak kosmetyk naturalny.

Nazwa ta jest po prostu używana (czy raczej nadużywana) przez producentów w celach marketingowych.

A dzieje się tak, gdyż pokutuje dość powszechne przekonanie, że "produkt naturalny" jest lepszy i zdrowszy od "sztucznego". Że zawartość naturalnych składników to niezaprzeczalna zaleta produktu. Że produkt "naturalny" będzie przyjazny dla ludzi i dla środowiska.

Co oznacza w ogóle słowo "naturalny"? 

Coś charakterystycznego dla natury, bliskiego naturze, coś wykonanego z surowców występujących w naturze, coś będącego częścią przyrody. No i OK, ja w zasadzie nie mam problemu z takim rozumieniem słowa "naturalny". Żeby nie było wątpliwości: uwielbiam naturę! Na co dzień się nią otaczam. Żyję na wsi, za oknem mam las i śpiew ptaków. Sama używam słowa "naturalny" nierzadko. Podobają mi się naturalne materiały w wystroju wnętrz, takie jak drewno i kamień, wybieram tkaniny z włókien naturalnych, lubię naturalne kolory (chociaż to jest faktycznie bezsens, bo nie ma chyba koloru, który w naturze nie występuje), preferuję naturalny make up i fryzurę itd.

Chodzi mi natomiast o to, żeby uczulić Was na to, by nie stracić dystansu do rzeczywistości w tej pogoni za "naturalnością", żeby weryfikować informacje podawane przez producentów (i to zarówno kosmetyków, jak i żywości - to pokrewne tematy), by nie płacić za same slogany...

I żebyście nie zapominali, że w 100% naturalna jest także toksyna bakterii salmonella, tasiemiec żyjący w naszych jelitach, śmierć w wyniku zakażenia bakterią tężca po skaleczeniu, plamki parchu na niepryskanych jabłkach (a ten parch to grzyb, którego toksyny mogą mieć działanie rakotwórcze - tak, tak). Czyli:

Pochodzenie - sztuczne lub naturalnie - nie przekłada się na to, czy substancja jest szkodliwa, czy nie.

Tak nawiasem mówiąc wyższość "naturalności" jako jednego z mitów w bardzo przystępny sposób obalają Aleksandra i Piotr Stanisławscy, autorzy książki "Fakt, nie mit", jednocześnie twórcy bloga Crazy Nauka, którego jestem od lat fanką. Polecam. I książkę, i bloga.

Podsumowując moje powyższe wywody:

Analizujmy faktyczne cechy produktu i nie dajmy sobą manipulować.

I po tych wszystkich rozważaniach doszłam do rozmowy na temat składu moich produktów, które firmuję marką Neroli by Sicily. Na tę chwilę są to mydła, ale pracuję nad kolejnymi. W naturalny sposób (sic! :-)))) będę rozszerzać gamę o to, co mi w duszy gra, o to, co sama kocham używać. Chcę to robić świadomie i otwarcie o tym mówić.

I przyznam, że ja - tworząc swoje pierwsze produkty - nie uniknęłam użycia słowa "naturalny". Ale nie zamierzam nadużywać tego epitetu. Wolę podkreślać, że są to produkty powstałe ze świadomości, że otacza mnie nadmiar, powstałe z miłości do rzemiosła i prostoty, że chcę, aby wyglądały pięknie i pachniały niebanalnie, że stosuję w nich tylko te komponenty, które są niezbędne i że dobieram je z rozwagą.

Olejki eteryczne, czyli te naturalne ;-)

Czy wierzę w aromaterapię?

Jeśli zapytacie, czy wierzę, że medycyna alternatywna (a do niej należy nadal aromaterapia) leczy raka czy autyzm, odpowiem: oczywiście, że nie. Ale od jakiegoś czasu "siedzę" w zapachach (czyli sporo o nich czytam - niestety o nowościach po polsku za dużo poczytać nie można) i jest to tematyka ze wszech miar mnie fascynująca.

Można bowiem poczytać na przykład o układzie limbicznym. Mózg to w ogóle arcyciekawy temat! Ale wracając do układu limbicznego. Nie jest to konkretna część mózgu, ale układ kilku struktur. Układ limbiczny nie jest więc pojęciem anatomicznym, a raczej fizjologicznym, gdyż dotyczy różnych obszarów mózgu oraz części układu nerwowego i innych układów. Dzięki temu pełni różnorodne role, odpowiadając m.in. za kontrolowanie funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego (w tym ciśnienia krwi, pulsu, oddychania), kontrolowanie agresywnych i gwałtownych zachowań, procesy związane z przetwarzaniem pamięci krótkotrwałej, regulację głodu i pragnienia, odczuwaniem popędów oraz emocji takich, jak zadowolenie, radość, euforia, strach, lek, a także - co mnie interesuje najmocniej - odbiór i interpretację wrażeń węchowych.

Fizjologia węchu zainteresowała Richarda Axela i Lindę Buck, którzy w 2004 roku otrzymali Nagrodę Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny. Odkryli tysiąc różnych genów, które pozwalają nam rozpoznawać ponad 10.000 zapachów. Ponadto prześledzili drogę sygnałów węchowych w układzie nerwowym i okazało się, że docierają one nie tylko do kory mózgowej, będącej siedliskiem świadomości, ale i do obszarów związanych z odczuwaniem emocji i zapamiętywaniem, czyli do układu limbicznego właśnie. Wśród licznych struktur, jeszcze nie do końca rozpoznanych, co do swych funkcji, wchodzących w skład unerwianego przez nerw węchowy układu limbicznego, znajdują się również takie (np. hipokamp), które odpowiadają za krótko- i długoterminową pamięć. Dlatego zapachy tak skutecznie wywołują z pamięci zdarzenia związane z silnymi emocjami. Wspomnienia przywoływane przez zapachy są żywsze i mają większy ładunek uczuciowy, niż te wywoływane przez obraz czy dźwięk.

Czyli zapachy mogą wywoływać wspomnienia i emocje, ale to nie wszystko! Są prowadzone badania nad tym, że stymulacja mózgu odpowiednimi substancjami zapachowymi może sprawić, że minie nam stres, poprawią się zdolności koncentracji, przybędzie nam energii.

A wracając do aromaterapii - i mam tu na myśli po prostu otaczanie się przyjemnymi zapachami - wierzę, że pomoże nam zapewnić równowagę fizyczno-emocjonalną. Pachnące masaże, piękny zapach w domu, medytacja czy ciepła kąpiel z olejkami eterycznymi to kilka sposobów na "down time"/ "me time" (pisałam o tym tutaj) - spowolnienie tempa, które narzuca współczesny świat i podarowanie możliwości regeneracji i odpoczynku naszemu ciału i psychice.

Trochę kolejnych inspiracji na koniec

W zamierzchłych czasach mojej kariery w korporacji spotkałam się z "aromamarketingiem", czyli marketingiem zapachowym. Jak się zapewne domyślacie, polega on na wykorzystaniu w strategii marketingowej firmy wpływu zapachu na zachowanie człowieka, a dokładniej na kształtowanie i modyfikowanie zachowań konsumenta oraz na budowaniu wizerunku marki w świadomości konsumenta.  Czyli - przekładając na język praktyczny - rozprowadzamy odpowiedni zapach w sklepie i klientowi jest tak miło, że z rozkoszą dłużej buszuje wśród półek z ubraniami, w poczekalni u dentysty rozpylamy zapachy uspokajające, w hotelu dzięki unoszącym się aromatom czujemy się przytulnie, jak w domu itd.

W ostatnim polskim Vogue (nr 5/6 2020) jest ciekawy artykuł "Sterowani nosem". Jest w nim cytowana osoba zajmująca się przewidywaniem trendów, która uważa, że "przyszłość zapachu to wykorzystywanie go do nastrajania naszych mózgów i poprawy samopoczucia". Mają pojawiać się funkcjonalne zapachy, suplementy do inhalacji, aromatyczne poprawiacze nastroju.

A jeśli chcecie wejść w posiadanie takich poprawiaczy nastroju, to zapraszam TUTAJ  :-)